25 Nisan’da Çanakkale kara savaşının 103. Yıl dönümü törenleri vardı.
Avusturalya ile Yeni Zelanda’dan gelen 500 kişilik grup, sabaha karşı 05.30’da “Şafak Ayini” yaptı.
Bu haberleri okurken düşündüm ve yazdım…
Anzaklar, Çanakkale’de yenilen atalarını dünyanın öbür ucundan gelip anıyorlar; biz galip gelen atalarımızı gölgelemek için elimizden geleni yapıyoruz!
Özellikle Mustafa Kemal’in Çanakkale’deki izlerini silmek isteyenlere bu sözüm elbette…
Kimisi cehaletinden, kimisi paraya ve iktidara kul olmaktan, kimisi de siyasal ve dinsel kininden ötürü bunu yapıyor.
****
Öncelikle şu saptamayı yapmak isterim.
Sadece Mustafa Kemal değil, Kurtuluş Savaşı’nın askeri önderlerinin tamamı Çanakkale Savaşı’nda görev almıştı.
Tarihin gördüğü en önemli ve en kritik savaşlardan birinde adeta staj görmüşlerdi.
Yedi düvele karşı savaşta yoksul bir ülkenin başarılı olmasının en önemli nedenlerinin başında, komutanların savaş alanlarındaki deneyimleri geliyordu.
****
Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Fahrettin Altay, İzzettin Çalışlar, Selahatin Adil, Şükrü Naili Gökberk, Kemalettin Sami Gökçen, Cevat Çobanlı, Ali Fuat Cebesoy…
Daha pek çok isim hem Çanakkale Savaşı’nda görev aldılar hem de Kurtuluş Savaşı’na öncülük ettiler.
****
Ancak Çanakkale’de, Mustafa Kemal’in diğer komutanlardan farklı olarak öne çıkması, savaş alanında verdiği kritik kararlar nedeniyle olmuştur.
Conk bayırında, Anafartalar’da yapılanlar hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemi askeri arşivlerinde kayıtlıdır.
Yani tarihin Atatürk’e geçtiği bir torpil yoktur.
****
Mustafa Kemal’in bu savaştaki rolüne ilişkin pek çok kanıt var ama ben birkaçını buradan aktarayım.
- Yıl 1915, yani savaşın yapıldığı yıl.
Mustafa Kemal henüz sıradan bir komutanken, bir grup din adamı ve ulema cepheyi ziyaret ediyor. Dönüşte bir risale yayınlıyorlar ve orada şu görüşleri savunuyorlar: Anafartalar Zaferi’nden dolayı Albay Mustafa Kemal’e bütün İslamların ve müttefik devletler şükran borçludur.” (Taha Akyol, 20 Mart 2017, Hürriyet).
****
- Tarih 29 Ekim 1915…
Tasvir-i Efkar gazetesinin birinci sayfasında Mustafa Kemal’in sağ altta fotoğrafı var. Uzun yıllar boyunca Mustafa Kemal’e ve tek parti dönemine yoğun eleştirileriyle bilinen Taha Akyol, önce gazetenin birinci sayfasını köşesine aldı sonra da aynen şunları yazdı: “Sağda kara savaşlarında Anafartalar kahramanı Miralay Mustafa Kemal Bey, solda deniz savaşının kahramanı Mirliva Cevat Paşa…
Gazete Mustafa Kemal’in ‘Kudret ve maharetiyle, hakkıyla şan ve şeref kazandığını’, İstanbul’u işgalden kurtardığını yazıyordu.
Müstahkem Mevki Kumandanı Cevat Paşa’nın “Milli mefahirimize (övünülecek şeyler) 18 Mart Zaferi’ni ilave ettiğini’ belirtiyordu. (Aynı tarihli gazete).
*****
- Tarih 29 Ekim 1915…
Bu hikayenin bir de devamı var. Onu da yine Hürriyet gazetesinden Deniz Zeyrek yazdı:
“29 Ekim 1915 günü, Tasvir-i Efkar gazetesinde Mustafa Kemal’in portre fotoğrafı basılmak istenir. Sansür memuru fotoğrafı çıkarır ama Yazı İşleri Müdürü Abidin Daver, sansür memurunu atlatıp fotoğrafı basar. Resmin altına da Gelibolu’daki başarısı anlatılan Mustafa Kemal için ‘Doğuştan yiğitlik ve kahramanlık harikaları ile temayüz etmiş Miralay Mustafa Kemal Beyefendi’ ifadesi yazılır.
Enver Paşa ve istihbarat müdürü görünce küplere biner. Sansür memuru, üç gün hapsedilir. Gazete bir süre sonra bir bahane ile on gün kapatılır.
.
- Tarih 1 Haziran 1915…
Savaş sırasında gösterdiği yararlılık nedeniyle yarbaylıktan albaylığa terfi eder. Mustafa Kemal’in yeni rütbesini tebrik edenlerden biri de kendisinden hoşlanmadığı bilinen dönemin Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili Enver Paşa’dır.
5- Tarih 30 Nisan 1915…
Savaşın sürdüğü sırada Mustafa Kemal, Arıburnu’ndaki başarısından dolayı“Gümüş imtiyaz madalyası” ile ödüllendirildi. İmtiyaz madalyasının ön yüzünde Padişah II. Abdülhamit’in saltanat arması, arka tarafında ise ‘Devlet-i Aliyye-i Osmaniye uğrunda fevkalade sadakat ve şecaat ibraz edenlere mahsus madalyadır’ yazısı bulunmaktadır. Eğer bir karşılaştırma yaparsak bugünkü “üstün hizmet madalyasına” denktir diyebiliriz. Savaşın henüz 5. gününde Arıburnu’ndaki başarısından dolayı imtiyaz madalyası gibi yüksek dereceli bir madalya ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca 17 Mayıs 1915’te Mustafa Kemal’e, Arıburnu muharebelerindeki başarısından dolayı padişah adına “Muharebe Altın Liyakat Madalyası” verilmiştir. 23 Mayıs 1915’te ise Mustafa Kemal’e Alman İmparatoru tarafından “Demir Haç” nişanı verilmiştir. (By Hikmet, 29 Aralık 2014, Tarih dergisi).
6- Tarih 10 Mayıs 1915…
Mustafa Kemal’in Arıburnu muharebelerini yönettiği tepeye, 3. Kolordu Komutanlığı’nın emriyle “Kemalyeri” adı verilmiştir.
7- Şimdi kitaplığımda bulamadığım Abdülhamit’in anılarını içeren bir kitapçık vardı. Bazıları aksini iddia etse de Padişah Abdülhamit, kendi yazmamış olsa da anılarını çevresindekilere anlatmıştı. O anılardan birinde, Abdülhamit’in uzaktan gördüğü askerler içinde “Anafartalar kahramanı olan komutan hangisi?” diyerek Mustafa Kemal’i sorduğu yazılıydı. Cumhuriyet tarihinin yazılmasında önemli katkıları olan Turgut Özakman da bir kitabında bu karşılaşmayı şöyle anlatır: “Gazeteler,Çanakkale’de düşmanın durdurulduğunu, büyük zayiata uğratıldığını yazıyorlardı. Fransız ve İngiliz donanmasının Çanakkale Boğazı’nı zorladığı ve giremediği bir hakikatti. Çıkartma yapmaya muvaffak olmuş ama ordumuzun karşısında mıhlanıp kalmışlardı. Rabbime şükürler olsun ki, ummaya bile cesaret edemediğim zafer haberi ulaştı. Bu büyük zaferi, Mustafa Kemal Bey adında bir Miralay (Albay) kazanmış. Allah, devletime hizmeti geçenlerden razı olsun.” (Vahidettin , Mustafa Kemal ve Milli Mücadele) Bilgi Yayınları, Sayfa 113. Bana göre Mustafa Kemal konusunda yazılan en güzel kitap bu)…
8- Osmanlı Harbiye Nezareti’nin 1915 yılında yayınladığı Harp Tarihi Mecmuası vardır, tıpkı basımı yeniden yapıldı. Aralık 1915 yılındaki dördüncü sayısında, Kireçtepe’de mermi kovanlarıyla yapılmış, daha sonra bir vefa örneği gösterilerekBursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen anıtın önünde Mustafa Kemal’in çekilmiş bir resmi yayınlandı. Yoksa Osmanlı genelkurmayı da Mustafa Kemal’e torpil mi yaptı?
