Her parti, seçim sonuçlarına ilişkin kendine yontan değerlendirmeler yapıyor.
Ben de nesnel bir analiz yapmaya çalışayım.
*****
1-Seçimi kazanan Recep Tayyip Erdoğan, önemli bir başarıya imza atmıştır. Ancak daha önce tek başına 13 partiye karşı yüzde 52 oy alan Tayyip Erdoğan’ın, aynı oranda oy alarak cumhurbaşkanı seçildiği düşünülürse, bu kez ancak MHP’nin desteğiyle o oya ulaşabilmiştir.
2-Bu seçimin galiplerinden biri Devlet Bahçeli ve MHP’dir. İçinden yeni bir parti doğurmasına karşın yine de oylarını korumayı başarmıştır. Dahası TBMM’deki gücü nedeniyle Recep Tayyip Erdoğan’ı MHP’nin politikalarını izlemeye mecbur ve mahkum bırakmıştır.
3-AK Parti 1 Kasım 2015 seçimlerinde yüzde 49.5 oyla 317 milletvekili çıkarmış, bu seçimde yüzde 42 alarak TBMM’deki sayı 550’den 600’e çıkmasına karşın 293 milletvekilliğinde kalmıştır. Yani ortada zafer filan yoktur, zafer MHP’nindir.
4-Muharrem İnce yüzde 30 oyu aşarak büyük bir başarıya imza atmıştır. 15 milyon yurttaş Muharrem İnce’ye oy vermiştir. Ancak CHP yerinde saymıştır. Bu da partinin umut olmadığını ancak Muharrem İnce’nin toplumda ince bir umut yarattığını göstermiştir.
5-CHP’nin oylarının yaklaşık 2 puanı HDP’ye gitmiştir. Selahattin Demirtaş’ın oyu ile HDP oyu arasındaki farkı CHP seçmeni oluşturmuştur.
6-HDP barajı aşmasına karşın başarısızdır. Doğu ve Güneydoğu’da oy kaybetmiştir. PKK ve terörle arasında kesin mesafe koymadığı taktirde bir sonraki seçimde kesinlikle barajı aşamayacaktır.
7-Türk siyasetinin yeni umudu olma iddiasındaki İYİ Parti, umulan sonucu alamamıştır. Meral Akşener’in kötü performansı ve erkeksi dili sandığa olumsuz yansımıştır. MHP’den kopanların oy verdiği, CHP’den memnun olmayan küçük bir seçmen kitlesinin de destek verdiği, AK Parti’den yani büyük dilimden oy alamayan bir görüntü sergilemiştir. Yine de yeni bir parti olduğu için yüzde 10 oy ve 45 milletvekili azımsanmayacak bir sonuçtur.
8-Saadet Partisi ve Temel Karamollaoğlu siyasete renk getirmekle birlikte gürlemiş ama yağmamıştır. Parti tabanını AKP’ye kaptırmış, geri alamamıştır. ‘Baraj var, oyumuzu onun için vermedik’ yalanı çürümüştür. Saadet’in yerine kısa süre sonra Fatih Erbakan’ın Yeni Refah’ın alması kaçınılmazdır.
9-Doğu Perinçek, sandıkta bir kez daha hüsrana uğramıştır. Ne İsa’ya ne Musa’ya yaranamayan Vatan Partisi 98 bin oy alarak yüzde 1’e bile ulaşamayarak, hayal kırıklığı yaratmıştır.
10-Türk seçmeni sağcı olduğunu, sağ partiler arasında geçiş yapacağını bir kez daha kanıtlamıştır. Meydan nutuklarıyla değişim bekleyenler hüsrana uğrayacaktır. Sabırlı, uzun erimli ve örgütlü mücadele ancak yeni umutlar yaratacaktır.
11-Bu seçim bir kez daha kanıtladı ki, CHP seçmeni mobilizedir. Büyük bir umutla ve heyecanla alanları doldurmuştur. Hepsi o kadardır.
12-CHP, İYİ Parti ve Saadet, kamuoyu araştırmalarının sonuçlarını iyi okuyamamışlardır. Seçmenin birinci önceliği ekonomi, ikincisi terördü. Millet İttifakı her iki konuda da umut verebilecek programlar ortaya koyamadı. Sadece vaat verdiler, somut çözüm önerileri sunamadılar.
BURSA DEĞERLENDİRMEM!
1-Bursa’da AK Parti, MHP ve CHP oy kaybetti. Milletvekili sayısı iki artmasına karşın üç partinin de milletvekili sayıları değişmedi. AK Parti yüzde 53’ten 46’ya, CHP yüzde 26’dan 22’ye, MHP yüzde 13’den 10’a geriledi Artan iki milletvekilliğini İYİ Parti aldı.
2-Seçilen 20 milletvekilinin 10’u ilk kez parlamentoya gidecek. AK Parti’den Dr. Mustafa Esgin, Refik Özen, Ahmet Kılıç, Vildan Yılmaz Gürel, Atilla Ödünç, Zafer Işık… CHP’den Prof. Dr. Yüksel Özkan… MHP’den Hidayet Vahapoğlu… İYİ Parti’den Prof. Dr. İsmail Tatlıoğlu ile Ahmet Erozan…
Milletvekili bazında en az değişim CHP’de oldu.
3-Tüm Türkiye genelinde olduğu gibi Bursa’da da AK Parti oylarının bir kısmı listelerin kötü olmasın nedeniyle MHP’ye giderken, MHP’nin oyları da İYİ Parti’ye aktı. CHP seçmeni hem İYİ Parti’ye hem de HDP’ye yöneldi. Kişisel tahminim, dört puanın ikisi İYİ Parti’ye ikisi HDP’ye gitti.
